Bij een scheiding is er sprake van heel veel verlies: verlies van je partner, je gezin, je vertrouwde omgeving, verlies van je toekomstplaatje, van een deel van de tijd die je normaal met je kinderen doorbracht en vul zelf maar aan. Kortom, alles wat normaal voor je was, wordt helemaal anders.

Verlies en pijn onder het conflict

Deze verliezen doen vaak heel veel pijn. Pijn die heel heftig is, pijn die je nooit eerder zo erg hebt gevoeld, pijn die je daarom misschien maar liever vermijdt of wegstopt. In plaats daarvan is het vaak makkelijker om de strijd met de ander aan te gaan en je boosheid en verdriet te uiten richting de ander: je kan bijvoorbeeld heel weinig hebben van de ander, je zoekt ruzie om al hele kleine dingen, je gaat over alles de discussie aan… Onder deze ruzies en conflicten liggen dus vaak alle geleden verliezen en de heftige pijn die hierdoor wordt ervaren verborgen.

Een conflict onder het verlies

Het tegenovergestelde kan ook aan de hand zijn: juist omdat je bang bent om bijvoorbeeld je partner te verliezen of dat je je kinderen helemaal niet meer mag zien, ga je de confrontatie met je partner uit de weg. Je vermijdt dus de confrontatie en het gesprek over dat wat jou frustreert en probeert zo te voorkomen dat er een conflict tussen jullie ontstaat. In zo’n geval gaat onder het (dreigende) verlies een conflict schuil dat liever wordt vermeden. In plaats daarvan neem je liever je verlies.

Zeker bij een scheiding staat het ene moment het verlies op de voorgrond en het andere moment weer het conflict. Dit maakt ook dat een scheiding vaak een erg ingewikkeld, emotioneel en regelmatig ook een problematisch proces is.

SCHIP-aanpak: aandacht voor het geleden verlies

In de SCHIP-aanpak, een aanpak waarin rouwverwerking bij en na een scheiding centraal staat, wordt veel aandacht besteed aan de gevolgen van het verlies van de relatie en de rouw die dit verlies met zich meebrengt.

Het HART-model

Bij deze aanpak wordt onder meer stilgestaan bij ‘het gebroken hart’ van de beide partners en wel aan de hand van het zgn. HART-model. Met het HART-model wordt de impact van het verlies dat beide partners hebben geleden geanalyseerd. Deze analyse vindt plaats aan de hand van vier elementen: Houvast, Autonomie, Rechtvaardigheidsgevoel en Toekomstperspectief. Er wordt hierbij in kaart gebracht waar de beschadigingen bij beide partners hebben plaatsgevonden.

De 4 elementen van het HART-model

1. Element HOUVAST
Bij dit element gaat het om grip op je omstandigheden hebben, een gevoel van veiligheid en zekerheid hebben, leven in een stabiele omgeving en zelf in balans zijn. Een relatie en een gezin geven vaak zo’n gevoel van veiligheid en structuur. Als gevolg van een scheiding kan je situatie ineens helemaal veranderen, wat begrijpelijk zijn weerslag heeft op jou als persoon maar ook op jouw hele omgeving. Je voelt je niet meer veilig, je bent jezelf kwijt, je bent je houvast verloren.

2. Element AUTONOMIE
Bij dit element gaat het om zelfsturing, zelfbepaling en zelfstandigheid. Bij een scheiding wordt je zelfbeeld vaak erg aangetast, wat ook weer gevolgen heeft voor je gevoel van eigenwaarde. Je vraagt je af “wie ben ik zonder die ander, zonder mijn gezin?” of “wat stel ik nog voor nu mij dit is overkomen?”. Echter, ook de partner die de beslissing om te gaan scheiden heeft genomen of die is vreemdgegaan, kan een beschadiging van het zelfbeeld ervaren door zich schuldig te voelen over hetgeen hij/zij heeft gedaan en over het maken van deze keuze.

3. Element Rechtvaardigheidsgevoel
Het gaat hierbij om een diep gevoel van wat rechtvaardig is en wat onrechtvaardig is. Een scheiding wordt in veel gevallen als heel onrechtvaardig ervaren, zeker als het niet jouw beslissing is geweest. Je vindt het niet eerlijk, vraagt je af waar je dit aan verdiend hebt, etc.

4. Element Toekomstperspectief
Hierbij gaat het over je kijk op het verdere leven, je toekomstperspectief. Door een scheiding verandert je toekomstperspectief helemaal. Er is even helemaal geen toekomst meer. In plaats daarvan zijn er veel zorgen voor de korte termijn over het huis, de financiën, de zorg voor de kinderen, etc. Ook voor de partner die na een scheiding al snel een nieuwe relatie aangaat, zal er ondanks dat dit nieuwe toekomstperspectief als positief wordt ervaren, veel veranderen. Ook deze partner zal afscheid moeten nemen van het oude leven.

TIP: leg jouw scheiding eens langs het HART-model. Vraag jezelf dan eens af welke van de vier elementen er bij jou zijn beschadigd, hoe deze beschadigingen er bij jou uitzien, wat het effect daarvan is en wat dit voor jou betekent of heeft betekend.

Als je je daarnaast eens bedenkt hoe dit voor je partner zal zijn (geweest), zal je al heel snel merken dat er verschillen tussen jullie beschadigde elementen zitten.

Dit inzicht kan je aan de ene kant helpen om te begrijpen hoe complex een scheiding maar ook het verwerken daarvan is. Aan de andere kant kan dit inzicht ook meer begrip geven voor elkaar. Ook al lijkt dat niet altijd het geval te zijn, bij eens scheiding hebben allebei de partners te maken met verlies en dus ook met pijn en verdriet.

Zitten jullie tijdens of na jullie scheiding vast in emoties of nemen de conflicten tussen jullie alleen maar toe? Dan is de SCHIP-aanpak echt iets voor jullie. Deze aanpak is niet alleen gericht op conflicthantering maar ook op verlieshantering. Aandacht voor zowel verlies als conflict na een scheiding helpt jullie als ex-partners om jullie scheiding te verwerken en afscheid te nemen van jullie liefdesrelatie. Dit biedt jullie vervolgens nieuwe mogelijkheden om als partners in gezamenlijk ouderschap verder te gaan.

Meer weten, kijk of www.schipaanpak.nl of stuur een email naar info@advocatenpraktijkdenhollander.nl .