Tegenwoordig groeien steeds meer kinderen op in een samengesteld gezin of een meeroudergezin. Bovendien worden er steeds meer kinderen geboren via een draagmoeder. Het huidige recht biedt hiervoor geen kader. Het kabinet neemt daarom binnenkort maatregelen om het familierecht beter te laten aansluiten op deze ontwikkelingen in de samenleving. Er zal worden ingespeeld op de nieuwe gezinsvormen door een procedure voor draagmoederschap, een register met informatie over de biologische afstamming van kinderen en een regeling voor deelgezag. Dit zal pragmatisch zijn, bescherming bieden en problemen voorkomen.

Een procedure voor draagmoederschap

Draagmoederschap is een optie voor stellen die geen kinderen kunnen krijgen. Momenteel is er geen regeling voor draagmoederschap. Hierdoor wijken de stellen uit naar het buitenland, wat gepaard kan gaan met misstanden. Vaak zoeken deze stellen tegen betaling naar een draagmoeder in het buitenland. Commercieel draagmoederschap is in Nederland verboden. Alleen de onkosten van een draagmoeder mogen vergoed worden.

Op dit moment is de draagmoeder bij de geboorte van het kind de juridische ouder. Pas na de geboorte kan via de rechter worden geregeld wie de ouders zijn. Via de nieuwe regeling zullen de wensouders echter vanaf de geboorte van het kind de juridische ouders zijn. Al vóór de geboorte zal duidelijk moeten zijn wie de ouders zijn. De rechter zal vooraf bekijken of aan alle voorwaarden voor draagmoederschap is voldaan. Dit zal zekerheid bieden over bijvoorbeeld de naam en nationaliteit van het kind vanaf de geboorte. Ten minste één van de wensouders en de draagmoeder moeten in Nederland wonen en de Nederlandse nationaliteit hebben. Op de geboorteakte komen de namen van de wensouders te staan en niet die van de draagmoeder. De draagmoeder houdt wel het recht om de overeenkomst te ontbinden tot het moment van de geboorte of vlak daarna. Ook biedt het bescherming tegen verkoop van het kind. Er zullen daarnaast ook duidelijkere regels komen over buitenlands draagmoederschap.

Register met informatie over de biologische afstamming

Voor de ontwikkeling van de identiteit van het kind is het van belang dat het kind weet waar hij of zij vandaan komt en van wie hij of zij biologisch afstamt. Op dit moment zijn deze gegevens soms moeilijk te achterhalen of onvolledig. Er komt daarom één loket waar alle beschikbare informatie over de identiteit en de oorsprong van een kind op te vragen is. Hierin staan bijvoorbeeld adoptiegegevens, informatie over het draagmoederschap of de genetische band bij meerouderschap.

Regeling voor deelgezag

Steeds meer kinderen groeien op in nieuwe gezinsvormen waarin meer dan twee ouders voor hen zorgen. Hierdoor is het voor buitenstaander niet altijd duidelijk wie voor het kind zorgen en wie beslissingen over het kind mogen nemen. Het is voor een stiefouder bijvoorbeeld lastig om informatie van de school te krijgen of om met het kind naar de huisarts te gaan. Dit is niet in het belang van het kind. Om dit op te lossen wordt deelgezag mogelijk gemaakt voor personen die een belangrijke rol spelen in de verzorging en opvoeding van het kind. Het kind heeft dan twee officiële ouders met volledig gezag en mag daarnaast twee ouders hebben met ‘deelgezag’.

 

Auteur: Rosan Boertje, student rechten, in samenwerking met mr. Petra den Hollander